Kortwerkende bèta-2-agonisten (‘short acting bèta-2-agonists’, SABA) zijn inhalatiemedicijnen die door veel astmapatiënten gebruikt worden, vooral wanneer ze een astma-aanval hebben of voelen opkomen. Maar het blijkt dat een te frequent gebruik van SABA ziektecontrole juist in de weg staat. Volgens een recente studie, die is gepubliceerd in het British Journal of General Practice blijkt dat een op de drie astmapatiënten te veel SABA gebruikt.
Uit eerder onderzoek uit 2020 (1) was al bekend dat astmapatiënten die te vaak SABA gebruiken een hoger risico op astma-aanvallen lopen. En zelfs het gebruik van 3 inhalatoren per jaar is feitelijk al te vaak. Mensen die 3 tot 5 SABA-inhalatoren per jaar gebruiken hebben een 26% grotere kans op een astma-aanval. Wie tussen de 6 en 10 inhalatoren op jaarbasis gebruikt loopt 46% meer risico, en wie 11 inhalatoren of meer gebruikt vergroot de kans op een astma-aanval zelfs met 77%.
Het probleem is met name dat astmapatiënten die naar de SABA-inhalator grijpen voor snelle, kortdurende verlichting van de symptomen, vaak vergeten om daarnaast hun onderhoudstherapie met ontstekingsremmende corticosteroïden te blijven gebruiken. En ondanks het feit dat SABA sinds 2019 niet meer als eerstelijnstherapie wordt voorgeschreven blijven veel patiënten de inhalatoren gebruiken (2). SABA heeft echter geen ontstekingsremmende eigenschappen.
Onderzoekers van het Wolfson Institute of Population Health (onderdeel van de Queen Mary University of London) hebben het medicijngebruik bij ruim 30.000 astmapatiënten in Oost-Londen geanalyseerd. (3) De incidentie van ziekenhuisopname wegens een astma-aanval bleek 14% hoger dan het Londense gemiddelde, wat correleerde met een overmatig gebruik van SABA. Bijna een op de drie patiënten gebruikte minstens 6 SABA-inhalatoren per jaar, en dat gold het sterkst voor de ouderen onder hen.
Het bleek dat een van de voornaamste oorzaken achter het SABA-gebruik lag in het gebruik van herhaalrecepten. Patiënten die simpelweg naar de apotheek konden om hun recept te vernieuwen, zonder tussenkomst van hun arts, bleken veel meer SABA te gebruiken dan patiënten die een nieuw voorschrift moesten halen. Daarnaast zijn er ook nog steeds huisartsen bij wie de nieuwe behandelstandaard van 2019 nog onvoldoende bekend is, en die de medicatie voorschrijven die ze al jaren voorschrijven. Dat leidde tot grote verschillen in SABA-gebruik tussen Londense huisartsenpraktijken: bij sommige lag dat op 6% en bij andere op 60%, tien keer zo veel.
Hoofdonderzoeker dr. Anna De Simoni constateert dat artsen en apotheken meer bewust gemaakt moeten worden van de contraproductiviteit van het overmatig voorschrijven van SABA. Daarnaast is het ook belangrijk dat de astmapatiënten zelf een betere therapietrouw aan de dag leggen. “We moeten de patiënten leren hoe ze preventieve inhalatoren (zoals met inhalatiecorticosteroïden en langwerkende bèta-2-agonisten, LABA) correct moeten gebruiken. Dat zal het risico op ziekenhuisopname wegens een astma-aanval verlagen. Volgens onze berekeningen zal het aantal ziekenhuisopnames bij patiënten die meer dan 12 inhalatoren per jaar gebruiken, met 70% dalen als ze er maar 4 tot 12 meer zouden gebruiken.”
Tussen de Europese landen bestaan overigens ook grote verschillen in de voorschrijvingspraktijk van SABA. In 2020 is de SABINA-studie (SABA Use in Asthma) gepubliceerd, die is uitgevoerd in vijf Europese landen. te weten het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Spanje, Duitsland en Italië (4). De verschillen in SABA-gebruik waren opvallend. Van de Britse astmapatienten gebruikte 38% drie of meer SABA-inhalatoren per jaar, in Zweden was dat 30&, in Spanje 29%, maar in Duitsland slechts 16% en in Italie zelfs maar 9%. Het bleek zelfs dat er geen verband leek te bestaan tussen SABA-gebruik en de ernst van de astma.
Referenties
Naar boven
