Voedselallergieën worden vaak geassocieerd met de kindertijd. Lactose-allergie en pinda-allergie komen inderdaad veel voor bij baby’s en jonge kinderen, en meestal neemt die allergie af als een kind ouder wordt. Toch kunnen allergieën ook later in het leven opduiken. Volwassenen kunnen soms zomaar allergisch reageren op dingen die ze voorheen altijd wel zonder problemen konden eten. Hoe komt dat eigenlijk?
Wetenschappers weten niet precies wat het mechanisme is achter voedselallergieën die zich pas in de volwassenheid voordoen, maar er zijn verschillende theorieën. Het goede nieuws is dat er gelukkig voor verschillende van deze allergieën ook behandelingen bestaan.
Geschat wordt dat ongeveer 10% van de volwassenen met een allergie kampt. Bij bijna de helft van deze mensen begon de allergie na het 18e levensjaar. Een Amerikaanse studie uit 2019 onder 40.000 volwassen allergiepatiënten wees uit dat 38% van hen vanwege een allergische reactie door voeding naar de spoedeisende hulp had gemoeten.
Hoewel mensen in principe voor elk ingrediënt allergisch kunnen zijn, zijn negen producten verantwoordelijk voor meer dan 90% van alle voedselallergieën. Dat zijn:
• Pinda’s
• Noten (o.a. cashews, walnoten, hazelnoten)
• Melk en melkproducten
• Eieren
• Schaaldieren
• Vis
• Soja
• Graan
• Sesam
Bij kinderen zijn pinda- en melkallergie de meest voorkomende, maar bij volwassenen zijn schaaldieren het vaakst de boosdoener. Geschat wordt dat 3% van alle volwassenen met een vorm van schaaldierallergie te maken heeft.
Het is wel duidelijk dat sommige allergieën in families voorkomen en dat er sprake van een erfelijke component kan zijn. Maar toch wijten de meeste allergologen de plotselinge opkomst van een allergie in de volwassenheid eerder aan een verandering in omgevingsfactoren. Die kunnen het afweersysteem triggeren terwijl dat voorheen niet het geval was.
Zo kan een virale of bacteriële infectie als het ware een knop omzetten, en het afweersysteem activeren. Daarnaast speelt ook de hormoonhuishouding een rol, vooral bij vrouwen. Het is niet ongewoon dat voedselallergieën bij vrouwen opduiken tijdens de pubertijd, rond een zwangerschap of rond de menopauze.
Geneesmiddelen en alcoholgebruik kunnen daarnaast de zuurbalans in de maag en darmen beïnvloeden, en dat kan betekenen dat het lichaam voedsel op een andere manier afbreekt dan voorheen. Soms raakt daardoor het immuunsysteem getriggerd in een IgE-gemedieerde respons. Als reactie maakt het lichaam onder andere histamine aan, die veel van de bekende allergiesymptomen kan veroorzaken: jeuk, roodheid en zwellingen.
Maar soms kunnen allergieën heftiger reacties veroorzaken, zoals overgeven, ademnood en vaatverwijding. De ernstigste reactie is anafylaxie, of een anafylactische shock. Dat is een potentieel levensbedreigende allergische reactie, die behandeld moet worden met een adrenaline-injectie. Mensen met ernstige allergieën, bijvoorbeeld voor pinda of voor insectensteken, dragen vaak een zogeheten epi-pen bij zich om meteen te kunnen reageren als zich een allergische reactie voordoet.
Er is wel een verschil tussen een allergie en een intolerantie. Vaak verwarren mensen de twee. Een voedselintolerantie wordt niet veroorzaakt door een IgE-gemedieerde reactie. Symptomen kunnen variëren van een opgeblazen gevoel tot vermoeidheid en lusteloosheid. Lactose-intolerantie en glutenintolerantie zijn veel voorkomende intoleranties, en hoewel ze voor ongemak kunnen zorgen zijn het geen allergieën en is er geen gevaar voor anafylaxie.
Ook kan er sprake zijn van het orale allergie syndroom, waarbij allergische verschijnselen optreden zonder dat er echt sprake is van een allergische reactie. Als mensen allergisch zijn voor stuifmeel van een bepaalde boom, dan kan het eten van het fruit van die boom een tintelend gevoel in de mond teweeg brengen, of blaasjes in de mond. Er is dan echter geen gevaar voor een anafylactische reactie. Het is wel verstandig om het advies van een allergoloog in te winnen als zoiets zich voordoet.
Het goede nieuws is dat er wel medicijnen ontwikkeld worden die effect hebben. Zo is in de V.S. onlangs de eerste orale immunotherapie voor pinda-allergie bij kinderen goedgekeurd, en de verwachting is dat dit middel ook bij volwassenen ingezet kan worden. Daarnaast zijn er diverse studies gaande voor andere veel voorkomende voedselallergieën.
Naar boven
