Online mindfulnesstraining verbetert kwaliteit van leven bij mensen met atopische dermatitis

augustus 2023 Zorginnovatie Marjolein Haakman-Groot

Atopische dermatitis heeft een aanzienlijke impact op het dagelijks leven, met intense jeuk, huidontstekingen en een hogere kans op sociale isolatie door schaamtegevoelens. Ondanks symptoomverlichtende behandelingen, blijven de emotionele en fysieke lasten, zoals slaapstoornissen en vermoeidheid, een uitdaging voor degenen die met deze aandoening leven. Onlangs werden de resultaten van een Japanse studie gepubliceerd, waarin is onderzocht of een online mindfulness- en zelfcompassietraining de kwaliteit van leven van mensen met atopische dermatitis kan verbeteren.

Atopische dermatitis, ook wel bekend als atopisch eczeem, is een chronische huidaandoening die een aanzienlijke impact kan hebben op de kwaliteit van leven van patiënten. Mensen met atopische dermatitis ervaren vaak intense jeuk, wat kan leiden tot een vicieuze cirkel van krabben, waardoor de huid verder beschadigd raakt en ontstekingen verergeren. Dit kan leiden tot slaapproblemen, prikkelbaarheid en vermoeidheid, waardoor het uitvoeren van dagelijkse activiteiten moeilijker wordt. Daarnaast kunnen de huidlaesies iemand zelfbewust maken, vooral als de huiduitslag op zichtbare plekken optreedt, zoals het gezicht of de handen. Verder kan atopische dermatitis een negatieve impact hebben op sociale interacties en het psychologisch welzijn. Mensen met deze aandoening kunnen zichzelf bijvoorbeeld steeds meer terugtrekken uit sociale situaties, zoals sociale evenementen of zwembad- en strandbezoekjes, uit angst voor negatieve reacties of oordelen van anderen over hun huidaandoening. Het psychologische aspect kan leiden tot gevoelens van schaamte, onzekerheid en zelfs depressie. Er is daarom behoefte aan een hulpmiddel dat de kwaliteit van leven van mensen met atopische dermatitis kan verbeteren.

Studiedesign

De huidige studie waarin de impact van mindfulnesstraining werd onderzocht, includeerde 107 volwassenen met atopische dermatitis die vervolgens 1:1 werden gerandomiseerd naar de interventiegroep (n=56) of controlegroep (n=51).  De patiënten hadden een Dermatology Life Quality Index (DLQI)-score van 6 of hoger, wat inhoudt dat ze een gemiddeld tot hoge negatieve impact ervaarden door de aandoening. Deelnemers in de interventiegroep ondergingen 8 wekelijkse groepssessies (90 minuten per keer) met online mindfulness- en zelfcompassietraining. Deelnemers in de controlegroep ontvingen geen behandeling. In beide groepen was dermatologische behandeling toegestaan, met uitzondering van dupilumab. De primaire uitkomst van de studie was de verandering in de DLQI-score tussen aanvang van de studie en week 13. Secundaire uitkomsten waren eczeem-ernst, jeuk- en krabscores, zelfcompassie, mindfulness, psychologische symptomen en therapietrouw.

Betere uitkomsten na mindfulnesstraining

Deelnemers waren gemiddeld 36 jaar oud en bijna 80% was vrouw. Zij hadden gemiddeld al 26,6 jaar last van atopische dermatitis. In de interventiegroep nam 98% van de deelnemers aan minstens 6 van de 8 sessies deel. Na 13 weken werd een significant grotere verbetering in de DLQI-score gezien na het ontvangen van de online trainingen ten opzichte van de controlegroep (verschil [95%-BI]: -6,35 [-8,27 tot -4,41]; p<0,001). Verder werden er grotere verbeteringen gezien in de interventiegroep ten opzichte van de controlegroep wat betreft alle onderzochte secundaire uitkomsten.

Conclusie

Deze nieuwe studie includeerde ruim honderd mensen met atopische dermatitis waarbij de aandoening aanzienlijke impact op het leven had. De helft van de deelnemers onderging een 8-weekse mindfulness- en zelfcompassietraining en de andere helft onderging geen interventie. Na 13 weken rapporteerden de deelnemers aan het trainingsprogramma een hogere dermatologie-gerelateerde kwaliteit van leven. Daarnaast scoorden deelnemers die het mindfulness- en zelfcompassieprogramma volgen beter op zowel fysieke als psychologische uitkomsten dan deelnemers in de controlegroep. Deze studie toonde daarmee aan dat het mogelijk is om de kwaliteit van leven van atopische dermatitis-patiënten te verbeteren met behulp van mindfulness. De bredere inzet van deze trainingen zou kunnen leiden tot een hogere levenskwaliteit bij aangedane patiënten en kan bij hen tot een lagere ziektelast leiden.

Referentie

Kishimoto S, Watanabe N, Yamamoto Y, et al. Efficacy of Integrated Online Mindfulness and Self-compassion Training for Adults With Atopic Dermatitis – A Randomized Clinical Trial. JAMA Dermatology 2023;159:628-36.