ALLERGIE

Macrofagen en macrofaagheterogeniteit in het obese astma fenotype

Samenvatting

Obesitas-gerelateerd astma kenmerkt zich door een niet-eosinofiele luchtweginflammatie, een hoge ziektelast en een relatieve ongevoeligheid voor behandeling met corticosteroïden. Het pathofysiologisch mechanisme van dit astma fenotype is meest waarschijnlijk multifactorieel waarbij de exacte rol van het vetweefsel nog onbekend is. Dit vetweefsel is de bron van een laaggradige systemische inflammatie met toegenomen productie van pro-inflammatoire cytokines. Deze inflammatie wordt gemedieerd door een toename van het aantal pro-inflammatoire (M1) macrofagen in het viscerale vetweefsel ten opzichte van het normaal vetweefsel dat overwegend anti-inflammatoire (M2) macrofagen bevat. Deze fenotype switch van macrofagen in het vetweefsel speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van obesitasgerelateerde aandoeningen en zou ook een rol kunnen spelen in de ontwikkeling van astma bij obese personen. In deze review worden de kenmerken en functies van de meest voorkomende macrofagen besproken en hun afzonderlijke rol bij obesitas en astma. Daarnaast wordt uiteengezet via welke mechanismen deze macrofagen een rol kunnen spelen bij het ontstaan van het obese astma fenotype.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2016;16:87-91)

Contactallergie door para-fenyleendiamine in permanente haarkleuring

Samenvatting

De aromatische amine para-fenyleendiamine (p-phenylenediamine, PPD) is een van de belangrijkste ingrediënten in permanente haarkleuring. Het is een klein molecuul, dat gemakkelijk de haarschacht kan binnendringen, snel polymeriseert in aanwezigheid van een oxidant en een zeer sterke eiwitbindende capaciteit heeft. Deze chemische eigenschappen van PPD maken het niet alleen een ideaal haarkleuringsmolecuul, maar ook een molecuul dat zeer gemakkelijk (ernstige) contactallergieën kan veroorzaken. In de algemene populatie varieert de prevalentie van PPD-contactallergieën tussen 0 tot 1,6% wereldwijd, terwijl deze prevalentie bij eczeempatiënten, die epicutane allergietesten ondergingen, ongeveer 3 tot 7% is. Klinisch kenmerken PPD-contactallergieën zich door een matig scherp begrensd jeukend erytheem, schilfering, en soms vesikels of bullae op het behaarde hoofd. Het metabolisme van PPD is zeer complex en nog niet volledig opgehelderd. Het bestuderen van penetratie en haptenisatie van PPD is uitdagend, omdat PPD gemakkelijk oxideert bij blootstelling aan de lucht en geconjugeerd wordt door arylamine N-acetyltransferase 1 in monoacetyl-PPD (maPPD) en diacetyl-PPD (daPPD). De balans tussen activatie (oxidatie) en enzymatische deactivatie (acetylatie) lijkt cruciaal voor het al dan niet induceren van een sensibilisatiereactie.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2016;16:39-43)

Systemische bijwerkingen ten gevolge van inhalatiecorticosteroïden bij astmatische kinderen worden mogelijk onderschat

Samenvatting

Inhalatiecorticosteroïden hebben een belangrijke rol bij de behandeling van astmatische kinderen. Een van de belangrijkste systemische bijwerkingen van inhalatiecorticosteroïden is suppressie van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras. Vooralsnog is onbekend hoe vaak en in welke mate de hypothalamushypofyse-bijnieras wordt onderdrukt bij gebruik van inhalatiecorticosteroïden. Bijnierschorssuppressie is echter beschreven bij gebruik van een middelhoge dosis van inhalatiecorticosteroïden. Cortisol kan op verschillende manieren worden gemeten, in urine, speeksel en serum. Het bepalen van cortisol in hoofdhaar is een nieuwe onderzoeksmethode die nog verder moet worden ontwikkeld.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2016;16:44-48)

Meerwaarde van componentenanalyse bij patiënten met latex- en fruitsensibilisatie

Samenvatting

Dit artikel toont de kruis- en cosensibilisatiepatronen aan tussen latex en fruit bij drie patiënten aan de hand van componentenanalyse (‘component resolved diagnostics’, CRD). CRD is een geavanceerde bepaling die informatie geeft op componentenniveau en die gebruikt kan worden in de routinediagnostiek. De componenten die betrokken zijn bij de latex-fruitkruissensibilisatie kunnen geclassificeerd worden in de volgende eiwitfamilies: glucanases, chitinases, ‘patatin-like’-proteïnen, profilines en ‘lipid transfer’-proteïnen (LTP’s). Het karakter en de functie van elke specifieke eiwitfamilie hebben gevolgen voor het vóórkomen en de ernst van allergische klachten voor het voedingsmiddel waarvoor de patiënt gesensibiliseerd is.

Met CRD kunnen de specifieke sensibilisaties tegen componenten van deze families bij een individuele patiënt bepaald worden. Een nauwkeurig onderscheid kan worden gemaakt tussen een sensibilisatie met hoogstwaarschijnlijk milde klachten tot een patroon van sensibilisatie dat geassocieerd is met ernstige allergische reacties.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2016;16:3-10)

De toegevoegde waarde van FeNO bij de diagnose astma

Samenvatting

Astma is een respiratoire aandoening gekenmerkt door een wisselende luchtwegobstructie en chronische inflammatie. De diagnose astma wordt gesteld op basis van typische klachten en het vaststellen van een variabele luchtwegobstructie. Meten van de luchtweginflammatie heeft vooralsnog geen plaats in het diagnostisch algoritme ondanks dat de traditionele meetmethodes hun beperkingen hebben. Stikstofmonoxide in de uitademingslucht (FeNO) is een eenvoudige en gevalideerde methode die goed correleert met de mate van eosinofiele inflammatie in de luchtwegen. Daarnaast voorspelt het of de patiënt baat zal hebben bij behandeling met inhalatiecorticosteroïden (ICS). In dit overzichtsartikel zal worden ingegaan op de huidige richtlijnen over de diagnostiek, de toegevoegde waarde van FeNO op basis van de literatuur en eigen ervaring met FeNO in een astma-expertisecentrum.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2016;16:11-14)

Kun je biosimilars maken van originele antistofgeneesmiddelen? Van concept naar klinische praktijk

Samenvatting

Biosimilars zijn afgeleide versies van innovatieve biologische geneesmiddelen. Sinds begin dit jaar is de eerste biosimilar van een recombinant-DNA-antistofgeneesmiddel, infliximab, in Nederland beschikbaar. Ruim acht jaar geleden verscheen de eerste biosimilar, voor somatropine, in Europa op de markt. De ontwikkeling van een biosimilar wordt ondersteund door regelgeving vanuit het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), dat strenge eisen stelt aan de gelijkwaardigheid van de biosimilar met het referentiegeneesmiddel. Biosimilars concurreren met het referentiegeneesmiddel en kunnen op die manier zorgen voor een prijsdaling die ten goede komt aan de maatschappelijke kosten van de gezondheidszorg. Voor de ontwikkeling en registratie van biosimilars zijn geavanceerde technologie nodig en klinische studies die in opzet verschillen van die voor innovatieve geneesmiddelen. Immunogeniciteit kan op vele manieren de werking en veiligheid van alle eiwitgeneesmiddelen (biologicals) beïnvloeden. De gelijkwaardigheid van een biosimilar heeft als gevolg dat ook eenzelfde risicoprofiel verwacht kan worden als bij het referentiegeneesmiddel. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) oordeelt dan ook over biosimilars dat deze op dezelfde manier als het referentiegeneesmiddel kunnen worden toegepast. Bij het voorschrijven en afleveren van biologicals is het belangrijk dat merknaam en batchnummer zorgvuldig op patiëntniveau worden vastgelegd om de traceerbaarheid te waarborgen.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2015;15:138-145)

Belang van de kleine luchtwegen bij astma

Samenvatting

Astma is lange tijd beschouwd als een ziekte van de grote luchtwegen. De laatste jaren is het steeds meer duidelijk geworden dat de kleine luchtwegen ook betrokken zijn bij het astmatische ziekteproces. Er zijn nu inhalatoren met kleine deeltjes beschikbaar om de ontsteking in de luchtwegen te bestrijden met geïnhaleerde corticosteroïden die naar de kleine luchtwegen gaan. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de rol van de kleine luchtwegen en de implicaties voor de behandeling van astma.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2015;15:146-149)