De epitheelbarrière-hypothese: verklaring voor stijgende prevalentie allergieën en auto-immuunziekten tijdens industrialisatie

maart 2022 Wetenschap Marjolein Haakman-Groot

In een review met dr. Cezmi Akdis wordt ingegaan op de epitheelbarrièrehypothese, die een verband ziet tussen industrialisatie en de toenemende prevalentie van allergieën en auto-immuunaandoeningen in de moderne tijd. Verschillende substanties, door de mens ontwikkeld of veroorzaakt, zouden een rol spelen bij de ontwikkeling van een lekkende epitheelbarrière en hierbij behorende aandoeningen.

In de afgelopen decennia is een sterke toename gezien in de prevalentie van allergieën en auto-immuunaandoeningen, met inmiddels meer dan een miljard geaffecteerde patiënten. Deze aandoeningen komen meer voor in geïndustrialiseerde landen en nemen toe in ontwikkelingslanden waar urbanisatie en industrialisatie in opkomst is.1 Onder meer uit deze observaties is de epitheelbarrièrehypothese ontstaan. Een intacte huid en mucosale barrière zijn essentieel voor het in stand houden van weefselhomeostase, aangezien deze een beschermende werking hebben tegen toxinen, vervuiling en allergenen. Een nieuw gepubliceerde review werkt verder aan de hypothese waarin een verband tussen industrialisatie en een defectieve epitheelbarrière wordt geschetst.1

De epitheelbarrièrehypothese

Een defectieve epitheelbarrière wordt gezien bij allergische en auto-immuunaandoeningen zoals astma, atopische dermatitis en chronische rhinosinusitis. Dr. Akdis rapporteerde een verband tussen epitheelbarrièrebeschadigende stoffen, geassocieerd met urbanisatie en industrialisatie, en de stijgende prevalentie van deze aandoeningen in dezelfde tijdsperiode.1 Een andere review, van dr. Pat en dr. Ogulur, rapporteerde vergelijkbare bevindingen; in deze moderne tijd worden we meer blootgesteld aan toxinen, een verwesterd dieet, verhoogd gebruik van antibiotica en obesitas.2 Zij beschreven de twintig jaar waarin de epitheelbarrièrehypothese in is ontwikkeld.

De hypothese omvat het idee dat de blootstelling aan een omgeving met toxische substanties, geïntroduceerd in de moderne tijd, de epitheelbarrière van de huid, bovenste en onderste luchtwegen en darmmucus aantasten. Hierbij worden substanties als wasmiddelen, schoonmaakproducten (voornamelijk enzymen en surfactanten), microplastics, sigarettenrook, nanodeeltjes, verhoogde ozonconcentratie en voedseladditieven (enzymen en emulgatoren) als mogelijke boosdoeners aangewezen. Een overmatige blootstelling aan deze producten zou een lekkende epitheelbarrière veroorzaken, maar ook microbiale dysbiose, de translocatie van bacteriën naar inter- en sub-epitheelgebieden alsmede inflammatie van het weefsel rond de epitheelbarrière.

De epitheelbarrièrehypothese biedt hierbij aangrijpingspunten voor nieuwe ideeën voor het diagnosticeren, behandelingen en voorkomen van aandoeningen die zijn geassocieerd met een lekkende epitheelbarrière.

Referenties

  1. Akdis CA. Does the epithelial barrier hypothesis explain the increase in allergy, autoimmunity and other chronic conditions? Nature Reviews Immunology 2021;21:739-751.
  2. Pat Y, Ogulur I, et al. The Epithelial Barrier Hypothesis: a 20-year journey. Allergy 2021;76:3560-2.