Na een experimentele behandeling met gentechniek CRISPR-Cas zijn alle deelnemende patiënten met erfelijk angio-oedeem nu ziektevrij. De 10 patiënten zijn gestopt met hun medicijnen. Internist Danny Cohn bij Amsterdam UMC: “We zijn nog nooit zo dicht bij het ultieme behandelingsdoel geweest: een normaal leven voor patiënten met erfelijk angio-oedeem.” Het is voor het eerst in Nederland dat bij patiënten in vivo deze techniek is toegepast. De resultaten uit dit onderzoek van Amsterdam UMC, de University of Auckland, en Cambridge University Hospitals zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke blad New England Journal of Medicine.
Naar schatting heeft wereldwijd één op de 50.000 mensen erfelijk angio-oedeem (HAE). Het is een aandoening met ernstige, pijnlijke en plotseling opkomende zwellingen overal in het lichaam, soms met de dood tot gevolg. Bij patiënten met HAE geeft het eiwit kallikreïne, een ‘boodschappereiwit’, een signaal door waardoor die pijnlijke zwellingen ontstaan.
De in de studie gebruikte gentechniek CRISPR-Cas9 ‘knipt’ een stuk DNA weg dat zorgt voor de aanmaak van het eiwit kallikreïne. Hierdoor is de aanmaak van het eiwit permanent onderdrukt: het eiwit kan niet meer het signaal doorgeven dat leidt tot pijnlijke zwellingen.
De 10 patiënten, van wie 2 in behandeling zijn bij Amsterdam UMC, kregen een eenmalige 2 tot 4 uur durende behandeling met een CRISPR-Cas-9-infuus. “Met deze therapie hopen we de ziekte volledig onder controle te krijgen,” aldus Cohn. “De patiënten zijn na een half jaar nog steeds van de medicijnen af die ze anders hun hele leven zouden moeten blijven gebruiken.” Ze worden de komende 15 jaar nauwlettend gevolgd om de veiligheid en werkzaamheid ook op de lange termijn te beoordelen. De behandeling heeft tot nu toe niet geleid tot ernstige of blijvende bijwerkingen.
Cohn is zeer verheugd met deze resultaten: “Het ziet ernaar uit dat de behandeling met één enkele dosis een blijvende oplossing biedt tegen de zeer invaliderende symptomen van patiënten met erfelijk angio-oedeem. Bovendien is dit resultaat een enorm potentieel voor de ontwikkeling van vergelijkbare CRISPR-Cas9-behandelingen voor patiënten met andere erfelijke aandoeningen.”
Het onderzoek toonde aan dat de behandeling de concentratie van het eiwit kallikreïne met wel 95% kon verminderen, afhankelijk van de dosis die per infuus werd gegeven. En gemiddeld verminderde het aantal aanvallen van zwellingen ook met 95%, waargenomen bij alle patiënten, bijna 6 maanden tot ruim een jaar na de behandeling.
Inmiddels zijn er in Amsterdam UMC al meer HAE-patiënten met een CRISPR-Cas9-infuus behandeld. Die resultaten worden in de loop van dit jaar verwacht.
Referentie
Naar boven
