NTvAAKI - 2023, nummer Astma special, november 2023
Drs. M. Haakman-Groot
Het gebruik van een epinefrine auto-injector is de gouden standaard bij een ernstige allergische reactie. Het is een eerstelijns, levensreddende therapie voor patiënten met een ernstige allergische reactie of anafylaxe.1 Het blijkt echter dat deze auto-injector vaak te weinig, te laat of verkeerd wordt gebruikt. In een meta-analyse uit 2021, met data uit 53 studies, werd gezien dat bij slechts een vijfde van de pediatrische anafylaxegevallen epinefrine werd gebruikt voor aankomst in het ziekenhuis.2 Bij volwassenen bleek dit gebruik nog schaarser; bij minder dan 10% van de volwassenen die in het ziekenhuis kwamen wegens anafylaxe was vooraf al epinefrine toegediend. De epinefrine autoinjector wordt dus lang niet zo vaak ingezet als wenselijk zou zijn bij anafylaxe, waarbij snel handelen essentieel is. Het gebruik van een geneesmiddel met een naald lijkt hierbij een belangrijke barrière te zijn. Zo bleek uit een recent onderzoek onder tweehonderd allergiepatiënten en hun verzorgers dat het gebruik moeten maken van een injecteerbaar medicijn, en de mogelijke pijn die hierbij ontstaat, een belangrijke reden is om te twijfelen over de inzet van de auto-injector.3 Uit een andere studie bleek dat het voor verzorgers lastig kan zijn om in te schatten was of een reactie ernstig genoeg is voor de inzet van de epinefrine auto-injector, waardoor soms wordt gekozen voor mildere medicatie zoals histamine.4 Ook in deze studie werd angst weer genoemd als een reden om de injector niet te gebruiken; enerzijds wegens de reactie die het bij het patiënt zal opwekken en de anderzijds de angst om een auto-injector te moeten hanteren. De afgelopen jaren zijn er verschillende geneesmiddelen ontwikkeld die een alternatieve, naaldloze toediening van epinefrine bieden en zo mogelijk een deel van de barrières bij de (zelf)toediening wegnemen. Zo zijn er twee nasale sprays ontwikkeld, Neffy® en UTULYTM, en een sublinguale strook die onder de tong oplost, de AQST-109, die momenteel worden getest op effectiviteit of zich in het goedkeuringsproces van de FDA of EMA bevinden.
Lees verderNTvAAKI - 2023, nummer Astma special, november 2023
Drs. M. Haakman-Groot
Biologicals spelen een steeds grotere rol in de moderne geneeskunde. Momenteel worden biologicals, geneesmiddelen waarvan de werkzame stof vervaardigd is door of afkomstig is van een levend organisme, al ingezet bij de behandeling van verschillende aandoeningen waaronder auto-immuunziekten, kanker en inflammatoire aandoeningen. Het gebruik van biologicals heeft de behandeling van sommige ziekten getransformeerd en gaat vaak gepaard met minder bijwerkingen dan traditionele geneesmiddelen wegens de doelgerichte werking.1 De toepassing van biologicals vereist echter wel vaak een zorgvuldige afstemming op de individuele patiënt en voortdurende monitoring van effectiviteit en veiligheid. De biological omalizumab is een gehumaniseerd monoklonaal antilichaam dat zich selectief bindt aan humaan immunoglobuline (IgE), waardoor de hoeveelheid vrij IgE in het serum afneemt dat de allergische cascade kan starten. Momenteel is omalizumab geïndiceerd als aanvullende behandeling bij overtuigend IgE-gemedieerd ernstig astma, ernstige chronische rinosinusitis met neuspoliepen en chronische spontane urticaria.2 Vanwege de binding aan het antilichaam IgE, dat een centrale rol speelt bij allergische reacties, is de vraag gerezen of omalizumab ook het ontstaan allergische reacties door blootstelling aan een voedselallergeen zou kunnen voorkomen. Toediening van de injectietherapie in combinatie met immuuntherapie leidde in een eerdere kleine studie tot gunstige uitkomsten bij patiënten met een voedselallergie. Nu wordt ook in een nieuwe Amerikaanse studie op grotere schaal onderzocht of omalizumab effectief en veilig kan worden ingezet bij voedselallergiepatiënten, als monotherapie of in combinatie met orale immuuntherapie.3
Lees verderNTvAAKI - 2023, nummer Astma special, november 2023
Drs. M. Haakman-Groot
Uit een enquête in 2022 bleek koken op gas in Nederland nog nét de norm: 50,2% van de ondervraagden zegt op gas te koken.1 Inductie is daarbij met 31% een goede tweede. Sinds 2018 moet elk huis dat nieuw wordt gebouwd verplicht gasloos zijn en dit blijkt naast milieuvoordelen ook mogelijke gezondheidsvoordelen met zich mee te brengen. In januari 2023 werd door het Center for Law and Social Policy (CLASP) en de European Public Health Alliance (EPHA) namelijk een rapport uitgebracht over de verborgen gezondheidsrisico’s van koken met gas, onder meer gebaseerd op onderzoek van TNO.2 In het verslag werd gerapporteerd over de verschillende stoffen die bij koken op gas vrijkomen: stikstofdioxide, koolstofmonoxide, koolstofdioxide en fijnstof, die elk in hoge concentraties een negatieve impact op de gezondheid kunnen hebben (zie Tabel 1). Diverse studies toonden verbanden aan tussen de blootstelling aan deze stoffen en de ontwikkeling van acute respiratoire symptomen en chronische klachten aan de luchtwegen zoals astma. Goede ventilatie binnenshuis zou de kans op deze klachten kunnen verkleinen, maar deze blijkt niet altijd voldoende effectief.
Lees verderNTvAAKI - 2023, nummer Astma special, november 2023
Drs. M. Haakman-Groot
De mogelijkheid om monoklonale antilichamen bij ernstig astma in te zetten, heeft het behandellandschap van de aandoening getransformeerd. Deze biologische geneesmiddelen, waaronder tezepelumab, dupilumab en omalizumab, kunnen met een doelgerichte benadering ontstekingsreacties verminderen. De kortetermijneffectiviteit van de geneesmiddelen is inmiddels uitgebreid onderzocht, waarbij bleek dat behandeling met deze antilichamen leidt tot een lagere behoefte aan inhalatiecorticosteroïden, een afname in de exacerbatiefrequentie en een hogere gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Tot dusver was de follow-upperiode echter beperkt. Aangezien sommige patiënten mogelijk jarenlang baat hebben bij deze behandeling, is er behoefte aan meer onderzoek naar de effecten op de lange termijn. Daarom zijn de afgelopen jaren verschillende studies opgezet. In de DESTINATION-extensiestudie werden ernstig astmapatiënten uit de eerdere studies NAVIGATOR en SOURCE behandeld met tezepelumab en gedurende twee jaar gevolgd. Daarnaast werden in de TRAVERSE-studie patiënten uit QUEST en VENTURE (nogmaals) met dupilumab behandeld om het langetermijneffect te bepalen bij astmapatiënten met of zonder comorbide chronische rinosinusitis en nasale poliepen. Ten slotte bracht een recente review de langetermijneffectiviteit en -veiligheid van omalizumab in kaart, waarbij de behandeling tot wel negen jaar werd gecontinueerd.
Lees verderNTvAAKI - 2023, nummer Astma special, november 2023
Drs. M. Haakman-Groot
Voor mensen met astma is het belangrijk om te stoppen met roken en voor een rookvrije omgeving te zorgen om klachten te verminderen. Daarnaast is het, met name bij allergisch astma, cruciaal om blootstelling aan allergenen en andere prikkels te minimaliseren. 1 Bij een deel van de astmapatiënten is deze niet-medicamenteuze aanpak niet afdoende. Bij ernstige symptomen die sporadisch voorkomen kan worden gekozen om een kortwerkend β2-sympathicomimeticum (SABA) in te zetten. SABA’s verminderen echter niet de inflammatie van de luchtwegen, waardoor patiënten mogelijk risico lopen op ernstige astma-exacerbaties. Dit was de rationale voor AstraZeneca om AIRSUPRA te ontwikkelen: een combinatie van salbutamol (albuterol in de VS) en budesonide, eerder bekend als PT027. Dit geneesmiddel is begin 2023 goedgekeurd door de FDA om het risico op astma-exacerbaties te verminderen bij patiënten van 18 jaar en ouder.2 Dit is de eerste combinatie van een inhalatiecorticosteroïd en een kortwerkende bèta-agonist die in de VS is goedgekeurd. De behandeling ontspant de luchtwegspieren en vermindert inflammatie in de luchtwegen. De salbutamol/budesonid-combinatie wordt naar behoefte (‘zo nodig’) gegeven middels twee orale inhalaties met per inhalatie 90 μg salbutamol plus 80 μg budesonide. De goedkeuring is gebaseerd op data uit de fase III-studies MANDALA en DENALI.
Lees verderNTvAAKI - 2023, nummer Astma special, november 2023
Drs. M. Huijsmans , Drs. M. Haakman-Groot
De zorg wordt gedigitaliseerd en innovatieve toepassingen volgen elkaar in een hoog tempo op. Op het gebied van digitale astmazorg staan de ontwikkelingen ook niet stil, waarbij nieuwe instrumenten hun weg lijken te banen naar de integratie in de dagelijkse praktijk. De digitale inhalator is één van deze instrumenten en zou patiënten kunnen helpen met het verbeteren van zowel de inhalatietechniek als de therapietrouw. Dit artikel geeft inzicht in de huidige stand van zaken omtrent deze nieuwe zorginnovatie.
Lees verder
Naar boven
To provide the best experiences, we and our partners use technologies like cookies to store and/or access device information. Consenting to these technologies will allow us and our partners to process personal data such as browsing behavior or unique IDs on this site and show (non-) personalized ads. Not consenting or withdrawing consent, may adversely affect certain features and functions.
Click below to consent to the above or make granular choices. Your choices will be applied to this site only. You can change your settings at any time, including withdrawing your consent, by using the toggles on the Cookie Policy, or by clicking on the manage consent button at the bottom of the screen.
