Allergie voor honden behoort misschien ooit tot het verleden dankzij Japans vaccin

januari 2022 Wetenschap Willem van Altena

Honden worden wel omschreven als ‘de beste vriend van de mens’, maar voor degenen die aan een allergie lijden ligt dat toch anders. Even Fido een aaitje geven kan uitlopen op niesbuien, een verstopte neus en allerlei andere vervelende symptomen. Maar mogelijk behoren die binnenkort tot het verleden. Wetenschappers in Osaka (Japan) werken aan een hypoallergeen vaccin door middel van een niet eerder toegepaste techniek. Het vakblad Federation of European Biochemical Societies journal besteedde recentelijk aandacht aan dit onderzoek.

Wetenschappers hebben door de jaren heen zeven verschillende allergenen ontdekt die aan de basis staan van hondenallergie. Dat zijn steevast moleculen of moleculaire structuren die zich binden aan een antilichaam en bij sommige mensen een onnodig heftige immuunreactie oproepen. Die allergenen worden de Canis familiaris 1 tot 7 allergenen genoemd (Can f 1-7). Van deze 7 allergenen is Can f 1 verantwoordelijk voor 50 tot 75% van alle allergische reacties. Het komt voor in de huid van de hond, maar ook in de tong en de speekselklieren.

Epitopen

De exacte IgE-epitopen -het deel van het antigeen dat wordt herkend door het menselijk afweersysteem en dat de immuunrespons bepaalt- van Can f 1 zijn nog niet bekend. Epitopen zijn korteketenaminozuren die onderdeel vormen van een eiwit dat een immuunrespons induceert. Ze binden aan een specifieke antigeenreceptor aan het oppervlak van twee cellen uit het immuunsysteem: de B-cellen of de T-cellen. Antilichamen kennen vijf verschijningsvormen: IgA (immuunglobuline A), IgD, IgE, IgG of IgM. IgE komt alleen voor bij zoogdieren en is een belangrijke factor in het ontstaan van allergieën.

Er wordt al geruime tijd gewerkt aan vaccins die zich richten op epitopen, maar om daartoe te komen moet eerst het Can f 1 IgE-epitoop geïdentificeerd worden. “Als we zo ver zijn kunnen we kleine doses van dat epitoop aan het immuunsysteem presenteren om het te trainen om die te herkennen en onschadelijk te maken, precies zoals dat met elk vaccin gebeurt”, legt allergoloog prof. Takashi Inui uit. Hij is werkzaam aan de Osaka Prefecture University en hoofdauteur van de studie.

Röntgenstralen

De onderzoekers slaagden er als eersten ter wereld in om de structuur van het Can f 1-eiwit in kaart te brengen door middel van röntgenkristallografie, een techniek waarbij de manier waarop röntgenstralen door een stof worden afgebogen, wordt gebruikt om een driedimensionaal beeld op te bouwen. Op die manier slaagden zij erin enkele potentiele kandidaten voor het IgE-epitoop aan te wijzen, en op basis van die vondst wordt nu verder onderzoek opgezet. Uiteindelijk moet het juiste epitoop worden gevonden en geïsoleerd, wat de basis kan leggen voor een vaccin tegen hondenallergie. Op basis van dezelfde techniek zouden er vervolgens ook andere hypoallergene vaccins ontwikkeld kunnen worden.

Referentie

Masatoshi Nakatsuji, Keisuke Sugiura, Keisuke Suda, Takashi Inui et al. Structure‐based prediction of the IgE epitopes of the major dog allergen Can f 1. The FEBS Journal, 2021; DOI: 10.1111/febs.16252