Probioticum BB-12 vermindert antibiotica-geassocieerde diarree

september 2021 Preventie Dominique Vrouwenvelder

Yoghurt met het probioticum Bifidobacterium animalis supsp. lactis BB-12 beschermt de darmflora in de dikke darm tegen diarree als gevolg van antibiotica. Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek dat recentelijk is gepubliceerd in Nutrients.

Ongeveer 1 op de 5 mensen die antibiotica slikken krijgt last van diarree (‘antibiotic-associated diarrhea’, AAD) doordat het middel de gezonde bacteriën in de darmen aantast. Dit gebeurt onder andere door een vermindering van zowel het aantal als de diversiteit van de darmmicrobiota en een verminderde productie van korteketen vetzuren (‘Short Chain Fatty Acid’, SCFA).

SCFA’s zijn essentieel voor een goede darmgezondheid. Zij worden geabsorbeerd door de epitheelcellen van de dikke darm, en stimuleren de Na+-afhankelijke vochtabsorptie, waardoor energie, Na+, en vocht worden vastgehouden.

AAD is meer dan een vervelende bijwerking. Het wordt geassocieerd met non-therapietrouw, morbiditeit en overmatig gebruik van tweedelijnsantibiotica. Het percentage diarree geassocieerd met antibioticagebruik wordt geschat op 5 tot 25%, waarbij 1-2% van deze patiënten positief test op Clostridioides difficile, wat in sommige gevallen kan leiden tot ernstige ziekte.

Probiotica

Het doel van deze studie was om te bepalen of Bifidobacterium animalis subsp. lactis BB-12 (BB-12)-bevattende yoghurt kan beschermen tegen antibiotica-geïnduceerde verstoringen in de fecale SCFA- en microbiota-samenstelling. De hypothese was dat gelijktijdige toediening van BB-12 zou beschermen tegen een verlaging van het acetaatgehalte in de ontlasting bij mensen die antibiotica kregen.

In deze studie kregen 62 gezonde deelnemers een antibioticakuur met amoxicilline (tweemaaldaags voor 7 dagen) voorgeschreven. Tegelijkertijd met de start van de kuur moesten zij ook dagelijks, voor de duur van twee weken, een portie (100 milliliter) aardbeienyoghurt mét of zonder probioticum BB-12 eten. Van hen kregen 42 patiënten dagelijks een yoghurt mét BB-12. De overige 20 waren de controlegroep en zij kregen yoghurt zonder BB-12.

Effect op SCFA’s

BB-12 toediening werd geassocieerd met significant kleinere antibiotica-geïnduceerde dalingen in fecale acetaatniveaus dan die waargenomen in de controlegroep. In de BB-12-groep varieerde de gemiddelde daling van het acetaatgehalte, na behandeling met antibiotica, van 15,6% tot 11,7%, met een verandering van -15,6% op dag 7. De BB-12 groep had ook een snellere terugkeer van acetaatniveaus naar de baseline dan de controlegroep. Op dag 30 waren de acetaatniveaus voor de controlegroep nog steeds gedaald (-25,1%), terwijl de acetaatniveaus voor de BB-12 groep waren teruggekeerd naar de uitgangsniveaus (-1,6%).

SCFA’s butyraat en propionaat vertoonden een verminderde afname door antibiotica en een snellere terugkeer naar de baseline bij proefpersonen die de probiotische yoghurt kregen. Op dag 30 waren de niveaus van propionaat en butyraat nog steeds sterk verlaagd in de controlepersonen, met butyraat bijna 40% lager dan de uitgangswaarde.

Verminderde diversiteit

Naast de verschillen in acetaatniveaus, werd ook een verminderde diversiteit in darmmicrobiota geconstateerd op dag 7 en dag 14, in zowel de controle als BB-12 groepen; echter, de afname in diversiteit was significant groter in de controlegroep op beide tijdstippen. Deze verschillen bleven ook na de 14-daagse periode van probiotica bestaan. Op dag 21 en 30 was er nog steeds een lagere diversiteit in de controlegroep dan in de BB-12-groep.

Conclusie

Op dag 7 hadden 42% van de deelnemers in de controelgroep ten minste één dag dunne ontlasting, vergeleken met 26% in de BB-12 groep. De BB-12-yoghurt leidde tot een verminderde daling in SCFA-niveaus en tot verminderde veranderingen in de samenstelling van het microbioom. De vraag wat het beste moment is om een probioticum te consumeren wordt nu verder onderzocht.

Referentie

Merenstein D, Fraser CM, Roberts RF, et al. Bifidobacterium animalis subsp. lactis BB-12 Protects against Antibiotic-Induced Functional and Compositional Changes in Human Fecal Microbiome. Nutrients. 2021 Aug 17;13(8):2814.