Samenvatting

Weefsels waarin allergische reacties plaatsvinden vertonen kenmerken van ontsteking, zoals zwelling, opwarming en roodheid. Veel van deze symptomen zijn gekoppeld aan een verhoogde doorlaatbaarheid van de vaatwand. In allergische reacties wordt histamine hoofdzakelijk verantwoordelijk gehouden voor het ontstaan van de vaatwandlekkage. In aandoeningen zoals urticaria en angio-oedeem is de bijdrage van histamine minder uitgesproken.

Net als histamine kan het kleine peptide bradykinine vaatwandlekkage veroorzaken. Dit wordt in de bloedbaan geproduceerd door het contactactivatiesysteem, een enzymsysteem dat is gerelateerd aan het bloedstollingssysteem. Bradykinine speelt een hoofdrol in erfelijke vormen van angio-oedeem, een aandoening waarbij weefsels in onvoorspelbare aanvallen opzwellen door vaatwandlekkage, maar ook bij angio-oedeem dat ontstaat bij gebruik van sommige bloeddrukverlagende middelen. Onderzoek naar erfelijk angio-oedeem suggereert dat lokale productie van bradykinine op het endotheel ten grondslag ligt aan vaatwandlekkage. Het enzym plasmine vormt hierbij een belangrijke prikkel. Het is momenteel de vraag of bradykinine ook verantwoordelijk is voor idiopathische, niet-erfelijke vormen van angiooedeem.

In vormen van angio-oedeem met een onderliggend allergisch karakter, wordt de vaatwandlekkage vooralsnog beschouwd als een exclusief histamine-gemedieerd proces. Recente patiëntenstudies laten echter zien dat bradykinineproductie ook plaatsvindt tijdens anafylactische reacties. Tevens is in diermodellen aangetoond dat de vorming van bradykinine een sterke bijdrage levert aan het ziektemechanisme van passieve systemische en cutane anafylaxie. Hierbij vormen mestcelactivatie en de afgifte van heparine een prikkel voor bradykinineproductie. Deze ontwikkelingen wijzen uit dat de vorming van bradykinine op het oppervlak van cellen een belangrijke rol speelt in vaatwandlekkage, niet alleen tijdens aanvallen van angio-oedeem, maar ook tijdens histamine-gedreven allergische reacties.

(Ned Tijdschr Allergie & Astma 2016;16:92-99)