Brandnetels, wie kent ze niet? Vrijwel iedereen is wel eens met de brandharen van deze plant in aanraking gekomen. Best vervelend en pijnlijk, maar het gaat snel genoeg weer over. Er zijn in ons land genoeg planten te vinden die je echt maar beter uit de weg kunt gaan, en sommige daarvan zijn zelfs geliefde tuinplanten. We sommen er vijf voor u op waarbij de eenvoudige brandnetel in het niet zinkt.
De imposante reuzenbereklauw leeft in de rijke, natte grond in de buurt van sloten, beken en boerderijen, en je komt ze in heel Nederland tegen. Het is een schermbloemige, met parapluvormige groepen kleine witte bloemen, bladeren met diepe plooien en stengels met witte haren en paarse vlekken. De plant doet zijn naam alle eer aan en kan metershoog worden. Het gevaar van de berenklauw zit hem niet zozeer in de brandharen, maar in het plantensap. Dat kan je huid gevoeliger maken voor ultraviolet licht, waardoor je bij blootstelling aan zonlicht blaren, brandwonden of littekens kunt krijgen, soms permanent. Het sap kan zelfs je gezichtsvermogen beschadigen als je het in de ogen krijgt. Hou ook honden uit de buurt van de fraaie maar gevaarlijke verschijning!
De naam zegt het al: met deze plant moet je niet spotten. Deze houtachtige vaste plant heeft een stengel die het hele jaar door groeit. Hij kan tot 6 meter hoog worden. Paarse bloemen in groepjes van drie of meer bloeien rond juli of augustus. Kinderen worden soms aangetrokken door de ronde, sappige, glanzende, rode bessen die zeer giftig zijn. Het gif (solanine, dat ook in rauwe aardappels zit) kan hoofdpijn, slaperigheid, buikpijn, overgeven, trillen, verlaagde temperatuur, verwijde pupillen en diarree veroorzaken. Als je denkt dat iemand nachtschadebessen heeft gegeten, breng hem dan meteen naar een dokter.
Deze plant is een parasiet die leeft in andere bomen, je ziet ze vaak als forse ronde kluiten in boomtoppen. De stengels zijn dik en gemakkelijk te breken, met veel takken. De bladeren zijn vaak leerachtig dik en blijven het hele jaar groen. De kleine gelige bloemen hebben geen bloemblaadjes. De kleine, witte bessen hebben één zaad en bevatten kleverige, giftige pulp. Die bessen kunnen diarree veroorzaken en je hart vertragen of stoppen. Het is een leuke kersttraditie om onder de maretak te zoenen, maar misschien is het geen slecht idee om voor een kunstbloemenversie te kiezen.
Deze geliefde Mediterrane terrasplant heeft lange, leerachtige bladeren die in groepjes van drie groeien. Aan de uiteinden van de takken bloeien heldere bloemtrossen in kleuren die variëren van rood en roze tot wit. Alle delen van de plant zijn zeer giftig. Eén blad is al genoeg om een volwassene te doden. Je kunt last krijgen van ernstige maagpijn, diarree, braken, verwijde pupillen, duizeligheid en ademhalingsproblemen. Ook voor huisdieren is een oleander giftig, en daarom echt geen geschikte tuinplant.
Gifsumak is een uit Noord-Amerika afkomstige plant, die bij mensen heftige huidreacties kan geven. Daar staat hij bekend onder de naam poison ivy. De plant heeft wat weg van klimop, vandaar die benaming, maar die gelijkenis is puur optisch. Gifsumak bevat in alle delen van de plant de stof urushiol. Deze stof kan bij een kleine beschadiging van de plant vrijkomen. Bij aanraking dringt de stof binnen korte tijd door de huid heen en veroorzaakt daar heftige allergische reacties. Het is een stof die zelfs door rubber handschoenen heendringt. In Nederland kwam de plant niet in het wild voor maar als sierstruik is de soort wel in tuinen aangeplant geweest. Er zijn gevallen bekend dat mensen na het werken in de tuin steeds met heftige blaren bij de dokter kwamen totdat duidelijk werd dat zij een gifsumak in de tuin hadden. Toch groeit deze Amerikaanse exoot op een plek in het wild (voor zover bekend), en daarmee mag gifsumak zich de giftigste plant van Nederland noemen. Op een dijkje in Friesland ten noorden van Hemelum is gifsumak 1919 door waterbeheerders aangeplant en nog steeds aanwezig. De gifsumak doet het hier goed en zet ook goed vrucht. Of de zaden zich verspreiden en zo ook nieuwe plaatsen worden bereikt, is niet bekend. Het is bij lokale mensen bekend wat de risico’s zijn en dat de plant niet moet worden aangeraakt.
6: Gympie-Gympie
Sinds kort bezit de Hortus Botanicus in Leiden een exemplaar van deze onopvallende plant uit het Australische regenwoud, en daarmee bevindt de pijnlijkste plant ter wereld zich dus ook binnen de landsgrenzen. De Gympie-Gympie boom heeft dan misschien wel een komisch klinkende naam, maar aan het aanraken van deze plant is niets komisch. De bladeren zijn bezet met haardunne naaldjes die moeiteloos door de huid dringen en daar een zenuwgif, gympeptide, injecteren. Het gevolg: ondraaglijke zenuwpijnen die soms maandenlang aan kunnen houden en die zelfs enkele ongelukkigen tot zelfmoord hebben gedreven.
Naar boven
