Blootstelling aan sigarettenrook –passief roken- geeft een wetenschappelijk vastgesteld verhoogd risico op astma bij kinderen, en zelfs bij foetussen in de baarmoeder is dat al het geval. Maar nu is duidelijk geworden dat zelfs kinderen van jongens die in hun puberteit al rookten een hoger risico op astma hebben. Het risico is maar liefst 54% hoger, hebben onderzoekers becijferd. Een studie⁴ uit Melbourne (Australië) naar transgenerationele effecten van passief roken is recent gepubliceerd in European Respiratory Journal.
Dat roken tijdens de zwangerschap het astmarisico bij de nog ongeboren baby vergroot is al vaker vastgesteld¹⁻², en zelfs dat er een verhoogd astmarisico aanwezig is bij de kleinkinderen. Inmiddels is ook gebleken dat kinderen van vaders die al voor hun 15de rookten een grotere kans op astma hebben³. En de onderzoekers uit Melbourne hebben nu vastgesteld dat zelfs passief roken in de jeugd het astmarisico van de daarop volgende generatie verhoogt. Met andere woorden: jongens die opgroeien in een gezin waar de ouders roken, en die dus passief meeroken, hebben een grotere kans om een kind met astma te krijgen.
De onderzoekers denken dat er mogelijk sprake is van epigenetische veranderingen in de germinale stamcellen, de voorlopercellen van eicellen en zaadcellen. Het gaat niet om echte mutaties maar wel om een verandering in de expressie van de genen, meer bepaald via methylering van het DNA.
Het effect is vergelijkbaar met dat van zogeheten hormoonverstoorders. Een berucht voorbeeld is het geneesmiddel di-ethylstilbestrol, beter bekend onder de afkorting DES. Dat middel werd tot in de jaren ’70 voorgeschreven aan zwangere vrouwen die eerder een miskraam hadden gehad. Maar al snel bleek DES het risico op borstkanker te verhogen bij de vrouwen die het innamen, bij hun kinderen in de baarmoeder en zelfs bij kleinkinderen. Niet alleen hebben deze nazaten –DES-dochters worden ze wel genoemd- een hoog risico op borstkanker, maar ook op teelbalkanker, onvruchtbaarheid en genitale misvormingen.
De wetenschappers van de universiteit van Melbourne baseren hun ontdekkingen op een analyse van de Tasmanian Longitudinal Health Study, een cohortonderzoek dat in 1968 begonnen is. Het is de oudste studie naar ademhalingsgezondheid ter wereld. De onderzoekers hebben 1689 kinderen geanalyseerd om na te gaan of het optreden van astma voor de leeftijd van 7 jaar correleerde met passief roken van de vader voor de leeftijd van 15 jaar. Het risico op astma bleek inderdaad 54% hoger te zijn, ongeacht of de vader al dan niet is gaan roken.
Als de vader tijdens zijn kinderjaren is blootgesteld aan tabaksrook, en daarna zelf is gaan roken, was het astmarisico bij de kinderen 72% hoger. Maar zelfs als de vader niet zelf is gaan roken, was het astmarisico bij diens kinderen 39% hoger. Dit transgenerationele effect is enkel waargenomen voor niet-allergisch astma, maar niet voor allergisch astma, merken de vorsers op.
De wetenschappers concluderen dat blootstelling van de vader aan passief roken transgenerationele effecten kan hebben op de gezondheid van de kinderen. Zij constateren dat de schadelijke effecten van vroege blootstelling van de vader aan tabaksrook (hetzij door passief of actief roken) via epigenetische weg op de volgende generatie kunnen worden overgedragen.
Referenties
Naar boven
