Bacteriën uit Algerijnse grot openen mogelijk de deur naar behandeling voor glutenallergie

oktober 2022 Zorg van de Toekomst Willem van Altena

Pas ontdekte sporevormende bacteriën uit grotten in Algerije kunnen mogelijk de sleutel zijn voor een nieuw medicijn tegen glutenallergie. Onderzoekers uit Zweden, Algerije en de Verenigde Staten ontdekten de bijzondere microben honderden meters diep in grottenstelsel die nooit eerder door mensen waren betreden.

Becijferd wordt dat een derde van alle micro-organismen op aarde diep onder de grond leeft. Deze organismen leven volkomen onafhankelijk van zonlicht of van plantaardig en dierlijk leven. De eigenschappen van deze onontdekte microben zijn onbekend, en om die reden vormen deze bacteriën een bron van onderzoek voor veel wetenschappers. Er worden bijvoorbeeld bacteriën onderzocht uit de diepzee, of die voorkomen rond onderzeese vulkanen.

Coeliakie

Een internationaal team, geleid door milieuwetenschapper Natusha Lee van de universiteit van Umeå in Zweden, besloot onderzoek te doen in een pas ontdekt grottenstelsel in het noorden van Algerije. In grotten, honderden meters onder het aardoppervlak, werden inderdaad allerlei microben aangetroffen. Laboratoriumonderzoek onthulde dat daar ook een bacil bij zit die gluten af kan breken. Mogelijk herbergt die microbe de sleutel voor een behandeling tegen glutenallergie ofwel coeliakie. Andere nieuw ontdekte microben kunnen mogelijk nieuwe antibiotica opleveren.

Jupiter

Het leefmilieu in diepe grotten is heel stabiel. De temperatuur is er constant, er zijn geen of weinig luchtstromen en de vochtigheidsgraad is er zeer hoog. Het is een afgezonderd ecosysteem met de ideale omstandigheden voor bacteriegroei. Wetenschappers vermoeden dat zelfs in grotten elders in het zonnestelsel, zoals op Mars of op de manen van Jupiter, microbieel leven aanwezig kan zijn.

In Algerije ontdekten de speleologen bacillen die antibacteriële stoffen produceren die andere bacteriën kunnen doden. En dus ook bacteriën die in staat zijn om gluten af te breken. In het laboratorium bleek bovendien dat deze bacillen heel robuust zijn en waarschijnlijk ook de omstandigheden in het menselijk maag-darmkanaal kunnen overleven. Dat opent de mogelijkheid tot het vinden van probiotische en medicinale toepassingen. Mogelijk kan ook lactose-intolerantie met behulp van de nieuw ontdekte microben bestreden worden.

Enzymen

De onderzoekers namen bodemmonsters mee uit 10 grotten in Algerije die nooit eerder door de mens betreden waren. Uit die bodemmonsters werden 250 spoorvormende microben geïsoleerd en verder onderzocht in een laboratorium. Nadat was vastgesteld dat er geen pathogenen in de microben aanwezig waren werden ze verder getest op het vermogen om bepaalde enzymen te produceren die een rol spelen in de spijsvertering, om zodoende als probiotica ingezet te worden. Het ging dan om de enzymen gliadinase en bèta-galactosidase. Eigenschappen waaraan de microben moesten voldoen om geschikt te zijn waren groeigedrag bij 37 graden Celsius, overleving in maagzuur en darmvloeistof en gevoeligheid voor antibiotica. Van de 250 microben bleken er uiteindelijk 13 aan de voorwaarden te voldoen.

Referentie

Baraa Rehamnia et al, Screening of Spore-Forming Bacteria with Probiotic Potential in Pristine Algerian Caves, Microbiology Spectrum (2022). DOI: 10.1128/spectrum.00248-22