Wetenschappers pleiten bij VWS: ‘Zet gedragswetenschap meer in bij leefstijlbeleid’

Een groep van 12 gedragsexperts van diverse universiteiten, ziekenhuizen en onderzoeksinstanties en verenigd in platform Lifestyle 4 Health heeft onlangs een oproep gedaan om gedragswetenschappelijke expertise veel breder in te zetten in het leefstijlbeleid, om zo de gezondheidswinst te optimaliseren. Gedragsexpertise moet structureel onderdeel van het zorg- en preventiebeleid worden. Een rapport met de titel ‘Gedragsexpertise is de sleutel voor effectief leefstijlbeleid’ is onlangs aan staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) overhandigd.

Dat gedrag een grote rol speelt in de volksgezondheid is de afgelopen jaren duidelijker geworden dan ooit, met alle ontwikkelingen rond de coronapandemie en de vaccinatiecampagnes. Maar gedragsverandering is ook de sleutel tot succes voor het realiseren van een gezonde leefstijl en voorkomt het risico op chronische ziekten, stellen de opstellers van het rapport. Het belang hiervan wordt in beleid structureel onderbelicht.

Sportscholen

“De coronapandemie maakte dat pijnlijk duidelijk”, constateren de 12 gedragsexperts van Lifestyle 4 Health. “Zo werden Nederlanders geadviseerd te blijven bewegen, maar aan de andere kant moesten sportscholen juist gedwongen de deuren sluiten.”

Aandacht voor gedragsverandering vraagt tevens aandacht van zorgprofessionals, politici en beleidsmakers. “Beleidsmakers vergeten vaak het moeilijkste: hoe krijgen we mensen echt in beweging. Daarbij kunnen wij vanuit ons vak juist een bijdrage leveren”, stelt Lifestyle 4 Health. De auteurs van het rapport roepen daarom op tot actie: ‘zet primair gedragsexpertise in bij de ontwikkeling en implementatie van interventies en beleid’.

De inzet van gedragsexpertise hoeft zich wat Lifestyle 4 Health betreft niet enkel te beperken tot leefstijl- en preventiebeleid. Ook op andere terreinen zoals de leefomgeving en het tegengaan van gezondheidsverschillen is aandacht voor gedragsexpertise een waardevolle aanvulling. Een gedragsparagraaf, waarbij expliciet aandacht wordt besteed op welke wijze gedragsverandering tot stand kan komen, kan zorgen voor betere uitvoering van beleid.

Aanbevelingen

Staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) reageert positief: “Het preventie- en leefstijlbeleid komt voor een groot deel neer op gedrag en gedragsverandering bij burgers, patiënten, zorg- professionals en instellingen. Daarom wil ik Lifestyle4health bedanken voor dit paper en de aanbevelingen die daarin gedaan worden.”

Zes stappen

Lifestyle 4 Health pleit voor zes stappen die moeten leiden naar een betere integratie van gedragsexpertise in het leefstijl- en preventiebeleid.

• Zet een breed palet aan gedragswetenschappelijke onderzoeks- en interventiemethodes in voor de ontwikkeling en evaluatie van interventies en beleid op het gebied van een gezonde leefstijl.
• Ontwerp interventies en beleid met interdisciplinaire of transdisciplinaire teams waarin gedragswetenschappen en kennis over gedragsverandering centraal staan.
• Betrek de verschillende doelgroepen, continue en iteratief bij de ontwikkeling van interventies en beleid. Zorg hierbij specifiek voor een goede representatie van mensen in lagere sociaaleconomische posities.
• Betrek omgevingsaspecten in samenhang met de kennis over gedragsverandering voor het bouwen aan een gezonde leefomgeving.
• Zet gedragswetenschappers in voor het trainen en opleiden van (zorg)professionals in leefstijl zodat ze handvatten hebben om leefstijlinterventies onderdeel te maken van hun dagelijkse praktijk.
• Investeer in systematisch onderzoek naar gedragsverandering op het gebied van leefstijl en gezond leven in verscheidene contexten.

Meer informatie

Het gehele rapport ‘Gedragsexpertise is de sleutel voor effectief leefstijlbeleid’ is hier te vinden